Nederlandse ziekenhuizen werken samen vanuit verschillende elektronische patiëntendossiers (EPD's)
Ziekenhuizen Tjongerschans en Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) stapten met hun IT-partners ChipSoft en Epic in een baanbrekend traject om hun patiëntendossiers voor elkaar toegankelijk te maken. De ziekenhuizen werken nauw samen in een fusieverband, maar maken gebruik van verschillende software. De uitdaging: hun samenwerking optimaliseren door gestructureerde informatie uit de EPD's onderling toegankelijk te maken. Het doel: de patiëntzorg verbeteren.
IT-manager Wiebrand Hoeksma van ziekenhuis Tjongerschans en Anton Wegman, Informatieanalist en projectleider ZAM bij MCL, geven tekst en uitleg bij het project. "Wij zijn de enige gefuseerde ziekenhuisorganisatie die zowel HiX als Epic gebruikt. Integratie en uitwisseling zijn speerpunten in de IT-strategie van zowel Tjongerschans als MCL. Vanuit die strategie zijn we anderhalf jaar geleden gestart met dit project. Ons gezamenlijke doel: informatie op de juiste plaats op het juiste moment beschikbaar maken, zodat artsen altijd een compleet en actueel beeld hebben van de patiënt."
"Ook willen we hiermee overdiagnostisering tegengaan. Tot nu werd er soms onnodig een keer extra bloed afgenomen of een CT-scan gemaakt, als die gegevens in een van de ziekenhuizen niet voorhanden waren. Beide ziekenhuizen bieden nu binnen de EPD's een compleet en actueel beeld van de patiënten die zij gezamenlijk behandelen."
Tjongerschans maakt daarbij gebruik van Zorgplatform van ChipSoft, een innovatieve SAAS-oplossing voor de transmurale samenwerking in de zorg. De uitwisseling via Zorgplatform is gebaseerd op internationale standaarden en verloopt via standaardbouwstenen (de zogenaamde zorginformatiebouwstenen of ZIB's).
Nu ook Antonius Ziekenhuis Sneek, Nij Smellinghe en Revalidatie Friesland zijn aangesloten, vormt Friesland een boeiende testcase en een voorbeeld voor de zorgsector. "De telefoon staat roodgloeiend. Veel ziekenhuizen zijn geïnteresseerd in onze aanpak en ervaringen.
Op welke manier wilden beide ziekenhuizen de digitale muren openstellen?
"Wij dachten anderhalf jaar geleden: als we de basisgegevens kunnen delen, aangevuld met de ongestructureerde documenten, dan hebben wij een dataset waarmee de zorg gecontinueerd kan worden. In Friesland hebben we de beeldbeschikbaarheid via XDS op een andere manier geregeld, dus dit zou het uitwisselingsplaatje completer maken. Vanuit die optiek zijn we gestart."
"In de regio Friesland focust MCL zich op complexe zorg en de perifere ziekenhuizen eromheen, zoals wij, op de minder complexe zorg. Voor de orthopedie, bijvoorbeeld, vindt het eerste consult op locatie Leeuwarden plaats, vervolgens wordt de behandeling in Tjongerschans uitgevoerd en de nazorg weer in Leeuwarden. Voor de urologie vindt het juist in omgekeerde vorm plaats: het eerste consult in Heerenveen, de ingreep in Leeuwarden en de nazorg weer in Heerenveen. Het uitwisselen van gegevens van patiënten tussen zorgverleners maakt de zorg voor patiënten beter, goedkoper en sneller."
Die uitwisseling is een belangrijke reden geweest om Zorgplatform in te zetten?
"Ja, zeker. Het MCL en Tjongerschans zochten een oplossing om de beide systemen aan elkaar te koppelen, waarbij beide leveranciers (ChipSoft en Epic) door goed samen te werken in staat waren om op basis van standaarden gestructureerde gegevens uit te wisselen. Daarbij natuurlijk rekening houdend met de individuele mogelijkheden en inrichtingen van beide oplossingen."
"Een andere belangrijke reden is dat Tjongerschans onvoldoende capaciteit heeft om alles zelf te kunnen aanbieden. Ondanks de technische kennis en knowhow die we in huis hebben, kunnen we als klein ziekenhuis niet alle gegevens zelf ontsluiten. Daarom kozen we voor een soort universele 'stekker' op basis van nationale en internationale standaarden, die wij kunnen inpluggen in een infrastructuur die voorziet in een koppeling met persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO's), ziekenhuizen, huisartsen of andere zorginstellingen. Zodat je daarna op verantwoorde en veilige wijze snel en adequaat gegevens kunt uitwisselen. Tjongerschans gebruikt hiervoor Zorgplatform van ChipSoft, het MCL gebruikt de Epic-oplossing 'Care Everywhere'."
Hoe zijn jullie gestart?
"We zijn ambitieus van start gegaan door alle partijen bij elkaar te brengen om te luisteren naar elkaars ideeën en uitgangspunten. Zowel het MCL en Epic als Tjongerschans en ChipSoft vonden elkaar snel in de ambitie om als eerste in Nederland te starten met dit soort uitwisseling. We hadden te maken met verschillende invalshoeken die samengebracht moesten worden. De uitgangspunten van Zorgplatform hebben geholpen om informatie op de juiste wijze in elkaars omgevingen terecht te laten komen. Wat belangrijk is, is dat beide EPD's gegevensuitwisseling via dezelfde nationale en internationale standaarden ondersteunen. Zo hebben we onze ambitie waargemaakt: tijdens de coronaperiode is de succesvolle overdracht van de basisgegevens tussen beide systemen gerealiseerd."
En vervolgens brak die coronacrisis in alle hevigheid los…
"Inderdaad. Dat maakt de urgentie van gegevensuitwisseling voor iedereen in een klap duidelijk. Die realiteit resulteerde in een aanbieding van ChipSoft om ook heel snel andere ziekenhuizen aan te sluiten op Zorgplatform, zodat informatie landelijk gedeeld kon worden. Dat leidde snel tot een veertigtal nieuwe ziekenhuizen die zich aansloten op het Zorgplatform. Deze recent aangesloten ziekenhuizen profiteren van het resultaat dat is geboekt met de samenwerking tussen het MCL/Epic en Tjongerschans/ChipSoft."
Hoe zorgt u ervoor dat de patiënt toestemming geeft voor het delen van informatie?
"Om informatie te kunnen delen, is de toestemming van de patiënt erg belangrijk. Het MCL had hierin al in een eerder stadium stappen gezet, door bij een groot deel van hun patiënten de toestemming al te registreren. In Tjongerschans hadden wij hier nog een uitdaging, want we hadden nog niet bij alle patiënten de juiste toestemmingen geregistreerd. Om hierin een versnelling te krijgen, zijn wij wat geholpen door de coronacrisis. Bij de herstart van de poli's zijn alle patiënten twee dagen voor hun komst gebeld om de coronavragenlijst door te nemen. Hierin hebben wij ook de toestemmingsvraag voor gegevensuitwisseling meegenomen. Ook op ons online portaal stellen we die vraag aan onze patiënten. In relatief korte tijd hebben we op die manier veel toestemmingen binnengekregen; maar liefst 99,46% van de patiënten die we gevraagd hebben, heeft toestemming gegeven. Patiënten hebben dus geen enkele moeite om toestemming te geven en we gaan voor de 100%! Hiermee blijven we de beste zorg aan de patiënt bieden."
Wat zijn de belangrijkste tips die u de collega-zorginstellingen wilt meegeven?
"Gewoon doen met een hoofdletter D. Want om innovatie op gang te brengen, moet je groot denken en klein beginnen. Start met alle partijen de dialoog, bepaal met elkaar de uitgangspunten en de stip op de horizon. Tjongerschans en MCL hadden een voorsprong, gezien de jarenlange relatie en afspraken rondom samenwerking in de regio. Ook de samenwerking tussen de verschillende EPD-leveranciers verliep zeer positief, omdat alle partijen zich in de uitgangspunten konden vinden. Het zijn misschien open deuren, maar deze aanpak heeft ons wel gebracht waar we nu zijn. We kunnen natuurlijk niet om de privacywetgeving heen, maar denk in mogelijkheden. Voor veel vraagstukken is samen met alle betrokken partijen een oplossing te bedenken."
Er is veel interesse vanuit andere zorginstellingen voor dit project. Wat zijn dan de meest gestelde vragen?
"De vragen staan in relatie tot privacy en AVG, de werking en mogelijkheden van Zorgplatform in HiX en andere EPD's. Wat alle zorginstellingen belangrijk vinden, is de gebruiksvriendelijkheid voor de zorgprofessional. Technisch kan het, maar het is pas een succes als de zorgprofessional het in gebruik neemt. Het uitwisselen van medische patiëntgegevens tussen zorgverleners maakt de zorg beter en sneller en is bovendien veel veiliger voor de patiënt, omdat er altijd een actueel beeld van de patiënt is. Via Epic kan dit met 'Care EveryWhere' en HiX-huizen kunnen dit via Zorgplatform."
Wat zijn reacties van uw zorgprofessionals?
"De eerste reacties zijn positief. De zorgprofessionals en met name artsen die betrokken zijn, vinden het een verbetering en zien de potentie. Een mooi voorbeeld is dat een van onze orthopedisten met een collega van Antonius Sneek wilde overleggen over een patiënt. Door deze nieuwe oplossing kan dat eenvoudig, snel en veilig. Ook een betrokken uroloog ziet de meerwaarde, doordat hij het OK-verslag van zijn collega uit het MCL in HiX ter plekke kan inzien, zonder extra handelingen of inloggen in het andere EPD."
En de patiënt?
"Dáár doen we het allemaal voor. We hebben onlangs navraag gedaan bij een van de patiënten die betrokken was bij dit project. De zorg voor deze patiënt is verdeeld over drie ziekenhuizen en de patiënt was positief verrast over de beschikbaarheid van zijn actuele data, waardoor er minder tijd nodig was voor de overdracht en het verschaffen van aanvullende informatie. Hij noemde het niet meer dan logisch en daar heeft hij natuurlijk gelijk in; het ís ook niet meer van deze tijd om gegevens niet te delen."
"Ik verwacht dat dit de komende tijd steeds meer een integraal onderdeel wordt van de dossiervoering van de dokter; over de huizen heen inzage hebben in wat er beschikbaar is aan relevante medische data."
