In de markt: hoogleraar psychiatrie Wiepke Cahn

“Psychische gezondheid verbeteren door lichamelijke problemen aan te pakken"

HiX is waar zorg is. Daarom steken wij ook komend jaar weer veel effort in de optimale ICT-ondersteuning van GGZ-organisaties. In een serie interviews vragen wij prominente personen in de GGZ naar hun laatste innovaties, visie en wensen voor de toekomst. In deze tweede editie: Wiepke Cahn, hoogleraar Psychiatrie.

‘Voor afschaffen scheiding psychiatrie en somatiek.’ Wie het twitteraccount van Wiepke Cahn bezoekt, ziet in een oogopslag hoe de hoogleraar Psychiatrie in de wedstrijd zit. “Nú is het moment voor betere samenwerking!”

Op haar kamer in het Universitair Medisch Centrum Utrecht praat Wiepke Cahn bevlogen over haar fascinatie voor de combinatie psychiatrie en somatiek. “Die fascinatie ontstond in Engeland, tijdens mijn opleiding als psychiater. Ik werkte op een langdurige zorgafdeling en bij beschermde woonvormen en dacht: goh, deze mensen hebben al jaren geen lichamelijk onderzoek meer gehad. Er is nooit naar hun labwaarden gekeken. Dat was voor mij reden om een polikliniek op te zetten.”

“Met name de ernstige psychiatrische patiënten werden te weinig in de gaten gehouden. Bovendien overleden psychiatrische patiënten tussen de tien en dertig jaar eerder dan ‘normaal’. Ik had daarom sterk het gevoel dat er een verband was tussen psychiatrische en somatische aandoeningen, maar kon die nog niet vatten.”

“Tot op heden zie je twee gescheiden trajecten”

“Psychiatrie wordt van oudsher gezien als ‘anders’. Vandaar dat er niet altijd aandacht is besteed aan de combinatie met somatische aandoeningen. Vroeger stopten we mensen weg in een gesticht. Daar werden ze in eerste instantie niet als lichamelijk ziek gezien. Dat kwam later pas, maar tot op heden zie je dat er twee gescheiden trajecten zijn, ook qua financiering. Dat is een van de barrières, waardoor we vanuit de somatiek nog steeds een onderbehandeling hebben van patiënten met een psychiatrische aandoening.”

“Gelukkig zetten we de laatste jaren wel kleine stappen de goede kant op. De laatste tien a vijftien jaar zijn we al alerter geworden op onderbehandeling, ook internationaal. In Engeland is er bijvoorbeeld een campagne geweest om aandacht te vragen voor somatische problematiek binnen de psychiatrie en binnenkort starten we ook in Nederland met een campagne. Die moet ervoor zorgen dat er geld vrijkomt om dit aan te pakken.“

“Medicatie saneren en kijken naar optimale doseringen”

“Het wordt tijd dat we bewuster worden van het feit dat de psychiatrische gezondheid baat heeft bij meer aandacht voor lichamelijke gezondheid. Dat houdt concreet in dat we medicatie moeten saneren, moeten kijken naar optimale doseringen, leefstijl, et cetera. Daarbij moeten we goed overleggen met medisch specialisten en kijken welke somatische medicatie hun patiënten krijgen waarvoor psychiatrische bijwerkingen gelden.”

“De barrière tussen somatiek en psychiatrie proberen we nu ook in een landelijk project vanuit de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie te beslechten. Ons eerste doel: zicht krijgen op de hotspots. Welke aandoeningen komen veel met elkaar voor? Welke groepen binnen die aandoeningen vormen met name een risico? Als we dat in kaart krijgen, kunnen we veel gerichter in bepaalde populaties screenen op het voorkomen van psychiatrische of somatische aandoeningen. De somatische zorg is er ook klaar voor. Nu is er momentum. Dermatologen, oogartsen, plastisch chirurgen… je merkt dat ze willen samenwerken. Dus als we een slag willen slaan in het verbeteren van de levenskwaliteit van patiënten, maar ook in efficiëntie en effectiviteit, moeten we de zorgvragen nu integraal aanpakken.”

“Rol voor overheid en ICT”

Daar is de overheid voor nodig, maar bijvoorbeeld ook intelligente ICT, meent de hoogleraar. “Ik hoop dat de overheid gaat nadenken over de financieringsstructuur en hoe we netwerkgeneeskunde kunnen opzetten. Ze laten nu alles aan het veld over. Prima, voor een deel, maar ook lastig omdat er om de zoveel jaar een nieuwe regering zit. Wat ik hoop, is dat er pilotgeld vrijkomt om de netwerken goed neer te zetten.”

“Op gebied van ICT is mijn ideaalbeeld dat iedere patiënt eigenaar is van zijn eigen dossier. Dan kan de patiënt, eventueel ondersteund door naasten, bepalen wie het dossier mag inzien, staat alles op één plek en zijn ook de privacygevoelige problemen getackeld. Met HiX hebben we in het UMC Utrecht een geïntegreerd EPD voor zowel psychiatrische als somatische zorg. Dat werkt ontzettend prettig, want als ik een patiënt zie die ook bij de nefroloog is geweest, kan ik direct in het dossier zien wat daar is besproken en kan ik mijn zorg daar op afstemmen. Zonder dat ik de nefroloog hoef te bellen of moet opzoeken. Dat is ondersteuning waar we echt iets aan hebben.”

“Kortom, we zetten op alle vlakken stappen, maar van mij het allemaal wel wat sneller. Nu is er  momentum”, besluit de ambitieuze hoogleraar.