Het XIS Keurmerk is een initiatief van de huisartsenkoepels InEen, Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en NHG en koepel van HIS-gebruikersverenigingen NedHIS. Het toetst of huisartsinformatiesystemen voldoen aan een aantal minimale eisen op het gebied van toekomstbestendigheid, gebruikersvriendelijkheid, veiligheid en gegevensuitwisseling. Het keurmerk is bedoeld om het gemiddelde niveau van de systemen verder op te schroeven.

Martina Bartelink: "De huisartsenkoepels wilden een keurmerk ontwikkelen om de kwaliteit van informatiesystemen in de huisartsenzorg een impuls te geven. Gesteund door het ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland zijn de koepels hiermee aan de slag gegaan en gaven ze stichting LEGIO de opdracht dit te realiseren. Dat was een uitdaging waar we samen zo'n vier jaar over hebben gedaan. Geen enkele sector heeft zo'n keurmerk, dus het was spannend en nieuw. Hoe pak je zoiets aan? Wat worden de eisen en hoe stem je het proces met elkaar af? Ons doel was: de minimale eisen van de branche transparanter en toegankelijk maken voor elke huisarts, zodat die in een oogopslag kan zien dat zijn HIS aan de minimale eisen voldoet. Het is goed dat de sector hiermee kwaliteit op de markt neerzet. Hiermee geef je ook naar de huisarts toe een goed signaal af."

Ieder jaar aanvullende normen

Stichting LEGIO ontwikkelde een keurmerk met minimale normen die heel snel bijgesteld kunnen worden. Bartelink: "Dat past het beste bij de markt." Het normenkader wordt vervolgens ieder jaar opnieuw gepubliceerd, met extra eisen en wensen. De huisartsensystemen worden hier vervolgens uitgebreid op getoetst. "In eerste instantie door een externe partij", legt Bartelink uit. "Vervolgens toetsen leveranciers hun eigen systeem twee jaar zelf om het derde jaar weer opnieuw extern geaudit te worden. Zo borgen we de kwaliteit."

Dat huisartsensystemen een eigen keurmerk krijgen en jaarlijks geaudit worden, vindt de directeur van Stichting LEGIO niet meer dan logisch. Ze trekt de vergelijking met de APK van een auto. "Het is heel normaal dat je auto ieder jaar gekeurd wordt op de minimale eisen voor veiligheid. Dat geeft bovendien een veilig gevoel. Huisartsen willen natuurlijk – en terecht - ook weten of hun systeem nog veilig genoeg is om data van een patiënt te versturen en ontvangen. Het verschil met een APK is alleen dat het XIS Keurmerk ieder jaar wordt aangevuld met nieuwe eisen en wensen vanuit de gebruikers."

"Stevige basis onder innovatie"

Mark Lourens knikt. "Met dit XIS Keurmerk leg je een stevige basis onder innovatie en wordt innovatie ook echt gestimuleerd. De eisen worden namelijk ieder jaar verzwaard. Als straks alle HIS-en het keurmerk dragen en minimaal hetzelfde kunnen, kunnen we op een gegeven moment een stapje hogerop met elkaar. Dat is nodig, want in the end moeten we als HIS met alles en iedereen kunnen communiceren om zo de huisarts maar ook de patiënt zo optimaal mogelijk te ondersteunen. Huisartsen hebben baat bij een concurrerend speelveld, waarin de eisen hoog liggen. Dat klinkt misschien gek uit de mond van een leverancier, maar zo staan wij in de wedstrijd omdat wij echt geloven in innovatie voor de eerstelijnszorg. Wij zetten dan ook vol in op innovatie en omarmen daarom dit initiatief. Wat ons betreft mogen de eisen zelfs nog wel een stuk strenger en uitgebreider."

"Wij willen ons onderscheiden op het gebied van innovatie", gaat Lourens verder. "Als relatief nieuwe speler hebben wij nu kunnen laten zien dat we de basis goed op orde hebben en van daaruit altijd willen doorontwikkelen. Veel van onze klanten in de tweedelijnszorg weten dit al, maar Nederland kent meer dan tienduizend huisartsen en die willen wij dit ook graag laten ervaren."

Het toegekende XIS-keurmerk helpt hierbij. "Huisartsen hebben geen tijd om een selectieproject op te zetten voor een ICT-pakket. Die wil een betrouwbare partij met een betrouwbaar product, dat kan meegroeien in toekomstige behoeftes. Wij ondersteunen dit graag, want dat sluit naadloos aan op onze visie."

"Huisartsen weer koploper "

In de jaren negentig stond de huisartsenbranche bekend als een van de innovatievere sectoren. Als het aan Bartelink ligt, gaan die tijden weer herleven. "We zijn nu de eerste sector met een keurmerk en willen dit graag gebruiken om weer die koploperspositie te pakken. In combinatie met een ontwikkelagenda. Er is nu ook een afspraak tussen de huisartsensector en de leveranciers en ze kijken jaarlijks met elkaar wat de nieuwe eisen, wensen en ontwikkelprioriteiten zijn. Zo zet de huisartsensector beleid om naar concrete projecten."

XIS Keurmerk in de inkoopvoorwaarden van zorgverzekeraars

Hoe de zorgverzekeraar hier instaat? Bartelink: "Die heeft het begin van de XIS-keurmerkontwikkeling mede gefinancierd en is er nu ook weer bij betrokken. De zorgverzekeraar vindt het van wezenlijk belang voor hun klanten dat de huisartsensystemen optimaal werken. Zij zijn er voor de patiënt en voor die patiënt is het belangrijk dat alle gegevens goed en betrouwbaar zijn en op juiste plek terechtkomen, maar ook dat huisartsen zo efficiënt en prettig mogelijk kunnen werken. De zorgverzekeraars zitten hier bovenop en nemen de ontwikkelingen van het XIS Keurmerk ook mee in hun inkoopvoorwaarden richting de huisartsen. Dit kan concreet betekenen dat huisartsen die een systeem met een keurmerk aanschaffen daarvoor beloond worden."

Lourens: "Daardoor ontstaat er ook een andere urgentie. want dan gaan huisartsen ook zelf aan hun leveranciers vragen of hun systeem aan de gestelde normen voldoet."

"Inderdaad", antwoordt Bartelink. "Maar ik hoop dat de vanzelfsprekendheid van een keurmerk en de klantenvraag de eisende factoren worden. Niet de financiële prikkels. Ik hoop dat de 'gemak'-prikkel het beste gaat werken: ik heb al een drukke baan als huisarts, ik moet jaarlijks veel bijleren, heb ook allerlei administratieve verplichtingen, dus ik ga voor een HIS met een keurmerk, want daar is al eens over nagedacht en daarmee heb ik een systeem dat ik kan vertrouwen. Om weer een vergelijking te maken: je verkiest als huisarts toch ook medische apparatuur met CE-keurmerk boven medische apparatuur zonder keurmerk?"

"Met HiX heb je zelfs beide", reageert Lourens lachend. HiX is namelijk ook nog gecertificeerd als medical device, waardoor ook aan die strenge eisen voldaan wordt.

"Aanmelding ChipSoft geen verrassing"

"Ik was heel erg blij dat ChipSoft zich direct aanmeldde voor de audit", vertelt Bartelink. "Het verraste me niet, want het is een innovatieve, nieuwe speler op de markt, die zich ook voor de tweedelijnszorg uitgebreid laat certificeren en bekend staat om innovatie. HiX voor de huisartsenzorg is overigens uitgebreider doorgelicht dan de huisartsensystemen die straks gaan volgen. In de eerste versie van ons normenkader, waarop HiX is getoetst, worden de eisen van het OPEN-programma opnieuw getoetst, terwijl HiX al getoetst was, staat een aantal normen die we pas in een later stadium gaan toevoegen en staat een engere meetmethode dan afgesproken met de leveranciers. Deze eerder gemaakte afspraken zijn niet in het gepubliceerde normenkader terecht gekomen."

"Zo'n eerste keer het proces doorlopen met elkaar, vraagt ook om elkaar scherp te houden en het goed te doen en te verbeteren voor de toekomst. Dus dit corrigeren we", zegt Bartelink. "HiX is echter wel weer 'vers' geaudit op alle eisen uit het OPEN-programma, terwijl dit niet had gehoeven en het voldoet al aan normen die nog op de ontwikkellijst staan. Ik waardeer het dat ChipSoft zich toch op al deze eisen heeft laten auditen. Mooi om te zien dat ChipSoft, met het XIS Keurmerk in de hand, nu als eerste kan laten zien dat HiX voor de huisartsenzorg aan alle minimale branche-eisen voldoet."